Wystawa czynna od 22.02 do 04.04. 2025.
Prezentowane dzieła powstały w ramach ubiegłorocznej edycji e-Glass Festival Glass without Borders. Dolnośląskie Warsztaty i Sympozjum Szkła Artystycznego i Designu, który odbył się w dniach 15-28 lipca 2024 roku na pograniczu polsko-czeskim.
Tytuł wydarzenia Glass Without Borders ukierunkował działania artystów i studentów, ale nie determinował ich twórczych poszukiwań i sposobów realizacji. Głównym założeniem programowym była nie tylko praca twórcza wybitnych specjalistów i artystów szkła, prezentacja najnowszych – przyjaznych środowisku – technik szkła artystycznego, ale też wymiana doświadczeń między artystami, hutmistrzami i technologami z Polski, Czech, Ukrainy, Korei Południowej i Stanów Zjednoczonych. Wszystkim działaniom przyświecała myśl, że szkło – mimo upływu tysięcy lat i odkrywania nowych, oryginalnych technik jego wytwarzania – jest nadal inspirującym tworzywem, powrót zaś do tradycyjnych metod jego obróbki dla wielu twórców bywa zarówno wyzwaniem, jak i odkrywczą przygodą.
Artystki i artyści szkła:
Su-yeon Kim (KR)
Jakub Berdych Karpelis (CZ)
Marta Havlíčková (CZ)
Mariusz Łabiński (PL)
Igor Wójcik (PL)
Katarzyna Pilic (PL)
Studentki Akademii Sztuk Pięknych Im. E. Gepperta we Wrocławiu:
Agata Drąg (PL)
Justyna Dżaman (PL)
Amelia Mercedes Nowak (PL)
Evelina Salanda (PL)
Goście Festiwalu:
Brianna Gluszak (CA/US)
Kamila Mróz (PL)
Róża Wójcik (PL)
Kurator:
Mariusz Łabiński (PL)
Dyrektor Festiwalu:
Igor Wójcik (PL)
Organizator:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Tegoroczny program Festiwalu obejmował:
– warsztaty i pokazy dostępne dla publiczności (Muzeum Karkonoskie, Laboratorium Szkła/Jelenia Góra (PL), Leśna Huta / Szklarska Poręba (PL), Martin Štefánek – Sklo Studio /Desná (CZ), Szklarska Szkoła Artystyczno-Przemysłowa (SUPŠS) / Železný Brod (CZ);
– warsztat tworzenia szkła na palniku gazowym z Kamilą Mróz (Muzeum Karkonoskie, Laboratorium Szkła/Jelenia Góra (PL);
– sympozjum (Muzeum Karkonoskie, Laboratorium Szkła/Jelenia Góra (PL) z wykładami: Jakub Berdych Karpelis (CZ), “Between Sediment and Sentiment”;
prof. Mykhailo Bokotei (UA), “Ukrainian Art Glass, Lviv National Academy of Fine Arts during the War”; Brianna Gluszak (US), “AWOOGA: A recontextualization of the gaze through glass art projects”; Su-yeon Kim (KR), “Beyond Boundaries: The Journey of Korean Glass Art”, Kamila Mróz (PL), “Tradition and education in Polish glass”;
– koncert Katarzyna Mirowska Quartet (Hotel Polana Jakuszycka);
– Szklarski Retro Rajd Rowerowy św. Anny.
——————————————
Integralną częścią festiwalu i zwieńczeniem całego projektu są wystawy dzieł powstałych podczas warsztatów. Wystawy zaprezentują m.in. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie oraz Muzeum Narodowe w Bratysławie (SK).
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – podstawowego funduszu celowego oraz z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego.
* * *
Z inicjatywy wrocławskich artystów (Igor Wójcik, Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz Mariusz Łabiński, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu) w 2008 roku zorganizowany został festiwal: Dolnośląskie Warsztaty i Sympozjum Szkła Artystycznego e-Glass. Wybór miejsca – pogranicze Karkonoszy i Gór Izerskch (Szklarska Poręba, Desna, Železný Brod, Jelenia Góra, Piechowice oraz Stacja Turystyczna Orle w Jakuszycach) – ma niemalże symboliczne znaczenie. I tak np. Orle położone jest bowiem, w dawnej osadzie hutniczej Carlsthal (huta szkła działała tu w latach 1754-1891). Stąd niedaleko do opuszczonych już, niestety, budynków sławnej huty Schaffgotschów Josephinenhütte czy do działającej w Piechowicach huty, która przejęła imię Julia, a także do szczycącego się trzystuletnią tradycją produkcji szkła czeskiego Harrachova. To w tym mieście uczestnicy festiwalu mogą zwiedzać najstarszy zakład szklarski w Czechach, hutę szkła Novosad & Syn (której początki sięgają 1712 roku i w której – mimo modernizacji – szkło nadal jest dmuchane i szlifowane ręcznie przy pomocy urządzeń napędzanych przez turbiny wodne), a także muzeum szkła i zabytkową kaplicę szklarzy pw. św. Elżbiety (gdzie podziwiać można m.in. zbudowany z luster ołtarz i kryształowy dzwon). Niedaleko Stacji Orle, po czeskiej stronie, w niewielkiej wsi Jizerka znajduje się kamienny obelisk, upamiętniający budowę w 1829 roku pierwszej w tej miejscowości huty szkła. Kraina Karkonosko-Izerska była bowiem jednym z najważniejszych obszarów Europy Środkowej, na którym rozwijało się hutnictwo szkła. Do tej pory po obu stronach polskiego pogranicza działają huty i zakłady produkcyjne, związane ze szkłem, w których uczestnicy e-Glass festiwalu zapoznają się – zgodnie z założeniami programowymi – z tradycyjnymi metodami obróbki szkła, a także realizują swoje projekty. Prócz pracy, w przywołanych wyżej miejscach korzystają z gościnności czeskiego miasta Železný Brod, gdzie w muzeum szkła przy hucie Detesk można obejrzeć kompleksowy proces wytwarzania i obróbki borokrzemowej masy szklanej, w prywatnym zaś minimuzeum zachwycić się szklanymi szopkami. Czerpiący z zasobów kulturowych Czech uczestnicy e-Glass festiwalu korzystają również z oferty warsztatowej i wystawienniczej, założonej w 1920 roku w Železným Brodzie Średniej Szklarskiej Szkoły Artystyczno-Przemysłowej (SUPŠS), której misją jest kształcenie wykwalifikowanych rzemieślników i artystów, otwartych na nowoczesne technologie, dające nowe możliwości obróbki szkła. Absolwentem tej szkoły jest znany czeski artysta, wzorujący się na szkle weneckim, mistrz unikatowych hutniczych technik szklarskich – Martin Štefánek, który od wielu lat współpracuje z wrocławską ASP, m.in. jako uczestnik Festiwalu Wysokich Temperatur. Z jego gościnnego Sklo Studio w Desná od lat korzystają uczestnicy festiwalu. Możliwość poznawania szklarskiego dziedzictwa rzemieślniczo-artystycznego Północnych Czech ma ogromne znaczenie dla wszystkich uczestników e-Glass, szczególne zaś dla studentów wrocławskiej akademii, którzy zdobywają wiedzę i nowe doświadczenia praktyczne, korzystając z unikatowych wzorców. Ten rejon Czech bowiem jako jeden z ostatnich nienaruszonych, funkcjonujących regionów szklarskich na świecie […] ze swoją siecią szkół, pracowni, galerii, muzeów i fabryk, jest niezastąpionym atutem artystycznym i kulturalnym nie tylko dla Republiki Czeskiej, ale także dla międzynarodowej społeczności szklarskiej.
Po polskiej stronie ważnym miejscem, w którym realizowany jest program e-Glassu – a także ważnym dla mieszkańców regionu, dla których festiwal jest okazją do spotkania z artystami i ich twórczością, możliwością do zapoznania się z refleksją teoretyczną – jest Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze. We wrześniu 2019 roku zostało otwarte w nim Laboratorium Szkła, pokazu zaś pierwszego wytopu i tworzenia szkła przy piecu hutniczym dokonał Czech, Martin Štefánek. W Muzeum Karkonoskim niemalże od początku dolnośląskiego festiwalu szklarskiego organizowane były sympozja, poplenerowe wystawy zrealizowanych w trakcie wspólnych działań, a w ostatnich latach również praktyczne zajęcia warsztatowe. Ważnym rodzimym akcentem jest działalność Henryka Łubkowskiego, który wraz z rodziną prowadzi w Szklarskiej Porębie Leśną Hutę. Przy użyciu dawnych narzędzi i form kuglerskich, głównie ze stłuczki szklanej z domieszką piasku szklarskiego, hutnicy wykonują ręczne szkła barwione w masie. W Leśnej Hucie można nie tylko obserwować wytapianie różnych oryginalnych przedmiotów, ale czynnie uczestniczyć w warsztatach zdobienia szkła (np. grawerowania), malowania bombek czy formowania z płynnej masy szklanej wyrobów według własnych pomysłów.
